छक्कु उदासी
राष्ट्रपतिको पद भुईमा नभाडोमा होला जस्तो
काम छैन काज छैन खाने बेला लाज छैन जस्तो
कसैलाई केटाकेटीले खेलाउने खेलौना जस्तो
कसैलाई आकासको फल आखा तिरी मर जस्तो
खै कस्तो कस्तो नेपालको राष्ट्रपतिको पद
आज यस्तै भोलि त्यस्तै र पर्सि पनि उस्तै
धेरै भो काने खुसी सल्लै सल्लाह र हल्लै हल्ला
राष्ट्रपतिको पद हुन बेर छैन खरानीको डल्ला
पक्कै हैन होला हुदै हैन होला राष्ट्र पतिको पद
मन्दिरमा बलिदिदा बोकाको टाउको जस्तो
सत्यनारायण पुजामा टपरिको दक्षिणा जस्तो
दुध नदिने गाई बैचेर दुधालु भैंसी किने जस्तो
साच्चै हैन होला नी धिउले तेल साते जस्तो
खै कस्तो कस्तो अहिलेको राष्ट्रपतिको पद
मुखैमा हालेको तातो दुध निल्नु नवाक्कु जस्तो
दिन भरिको सिकार कान्छा बाउको हनुहार जस्तो
खुत्याउन नसकेको निको नहुने पुरानो रोग जस्तो
मन सिलाउने सिपालु सुचिकार अन्दा धुन्दा खोजे जस्तो
चिन्नेलाई श्रीखण्ड नचिन्नेलाई खुर्पेटोको बिड भन्दा सस्तो
जापान
गजल
आचार्य प्रभा
दु:खको भुमरी मन्डराए संगै आसुँ झारौला
पीर, ब्यथा भए पनि हासेर संगै टारौला
संघर्ष हो जीवन बुझे पछी बाँच्न गाह्रो मान्नु हुन्न
मरुभूमी झै हाम्रो छातीमा हिम्मत् को बीज सारौला
सहज जीवन कसैको हुन्न बाधा अड्चन सबैको हुन्छं
हार, जीत को बाजिमा दु:खलाई सागर तारौला
मनमा आखिर जे नै होस् बाहिरी संसार हसौला
आँधी र कुहिरोले छोपे पनि मुहार उज्यालो पारौला
दु:खको भुमरी मन्डराए संगै आसुँ झारौला
पीर, ब्यथा भए पनि हासेर संगै टारौला
संघर्ष हो जीवन बुझे पछी बाँच्न गाह्रो मान्नु हुन्न
मरुभूमी झै हाम्रो छातीमा हिम्मत् को बीज सारौला
सहज जीवन कसैको हुन्न बाधा अड्चन सबैको हुन्छं
हार, जीत को बाजिमा दु:खलाई सागर तारौला
मनमा आखिर जे नै होस् बाहिरी संसार हसौला
आँधी र कुहिरोले छोपे पनि मुहार उज्यालो पारौला
सपथ
लघुकथा
शिव प्रकाश
एककान दूइकान मैदान गाइँगुइँ चल्न थाल्यो मन्त्रीज्यूका बारेमा । गाउँको स्कूलको एउटा साधरण मास्टर राजनीतिमा लागेर मन्त्री हुने वित्तिकै कायापलट भयो उनको ।
अहिले के छैन उनीसँग ! श्रीमतिका नाउँमा आलिसानको बङ्गला । सालासालीसम्मका नाउँमा जताततै घरघडेरी जग्गा । घरमा महँगो गाडी पार्क गरेर राखेको छ । परिवारलाई सरकारी सुविधाका गाडीहरु उपलव्ध छन् । छोराको चुरीफूरी र मैमत्तता निकै बढेको छ । वैंक व्यालेन्स टन्न छ । हिजोको ख्याउटे मास्टरको जीउडाल मन्त्रीभएपछि भ्यागुते भएको छ । यो देखेर टोल छरछिमेक र गाउँबाट मन्त्री भेट्न आउनेहरु सबै छक्क पर्छन् ।
धेरैको मनमा लाग्छ सबै काम छोडेर राजनीतिमा लाग्नु पर्ने रहेछ । कमालको पेशा रातारात लामाल ! अरु त अरु आफ्नै श्रीमती पनि छक्क परेकिछिन् आफ्नो लोग्ने मन्त्री भएदेखिको उत्पात देखेर । गाउँमा मास्टरनी नानी भनेर चिनिने सीदासादा स्वास्नीमान्छे बेलाबेला रेडियो, टिभी र अखबारमा आएका समाचारले झस्किन्छिन् पनि । कतै यस्तै हुने त होइन ! त्यसलाई उनी दूर्दशा ठान्छिन ।
टोलछिमेकमा चर्चापरिचर्चा बढी नै हुन थाल्यो मन्त्रीज्यूको बद्लदो र उर्लदो जीवनशैलीप्रति ।
मन्त्राणीका कानमा पनि गाँइगुँइ पर्न थाल्यो आफ्नो लोग्नेका बारेमा चलेको चर्चा परिचर्चा । हुन त उनले पहिलेदेखि नै लाग्नेलाई लागार्थिन र बेलाबेलामा सोध्ने गर्थिन " हैन कहाँबाट आउँछ रातारात मुठाका मुठा ! अति गर्नु तर अतिसारो गर्नु त राम्रो हुदैन नि भोली फन्दामा परिएला ! भन्नेबेलामा देशर जनताको निस्वार्थ सेवा गछू भन्ने गर्ने बेलामा रातारात यस्तो लुटपात गर्ने ।"
मन्त्रीज्यू उल्टो लघार्थे "नकरा तँ । म के गर्दैछु मलाइ थाह छ । ममात्र मंगलग्रहबाट आएको हु र ! तँ गोज्याङ्री यस्ता कुराहरु बुझि्दनस् चुपलाग ।"
भोलीपल्ट अचानक मन्त्रीमण्डल विघटन भयो । विघटित मन्त्रीमण्डलका सदस्यहरुको सम्पत्ति छानविन अख्तियारले गर्ने समाचारसँग भ्रष्टाचारमा यीनै मन्त्रीको नाउँ सबैभन्दा पहिलो नम्बरमा आयो ।
मन्त्राणी अत्तालिदै मन्त्रीलाई सुनाउन आइन - "मैले त भनेको हो नि उ अब अख्तियारले समाउने भयो । अब कसरी मुख देखाउनु यो समाजमा । जति सोधे नि कहिल्यै भन्नु भएन । मसँगै लुकाउनु भो । जति कराए नि कहिल्यै मान्नु भएन । अब के गर्ने हे भगवान् !"
श्रीमतीको अत्याहटबाट अलिकति पनि विचलित नभइ मन्त्रीले गम्भीर र शान्त मुद्रामा जवाफ दिए - "नकारा केही हुदैन । यस्ता समाचार त मन्त्रीमण्डल परिवर्तन हुदैपिच्छे सधैं आउछन् अलिपछि आफैं हराउँछन् । बाँकी रहृयो मैले तँलाईसमेत नभन्नुको कारण चाँही मन्त्री हुँदा पद तथा गोपनियताको सपथ खाएको हुनाले मैले आफनै श्रीमतीसँग समेत पद अनुरुपको गोपनीयता भंग नगरेर इमान्दारीता निभाएको हु ।"
बोस्टन, अमेरिका ।
शिव प्रकाश
एककान दूइकान मैदान गाइँगुइँ चल्न थाल्यो मन्त्रीज्यूका बारेमा । गाउँको स्कूलको एउटा साधरण मास्टर राजनीतिमा लागेर मन्त्री हुने वित्तिकै कायापलट भयो उनको ।
अहिले के छैन उनीसँग ! श्रीमतिका नाउँमा आलिसानको बङ्गला । सालासालीसम्मका नाउँमा जताततै घरघडेरी जग्गा । घरमा महँगो गाडी पार्क गरेर राखेको छ । परिवारलाई सरकारी सुविधाका गाडीहरु उपलव्ध छन् । छोराको चुरीफूरी र मैमत्तता निकै बढेको छ । वैंक व्यालेन्स टन्न छ । हिजोको ख्याउटे मास्टरको जीउडाल मन्त्रीभएपछि भ्यागुते भएको छ । यो देखेर टोल छरछिमेक र गाउँबाट मन्त्री भेट्न आउनेहरु सबै छक्क पर्छन् ।
धेरैको मनमा लाग्छ सबै काम छोडेर राजनीतिमा लाग्नु पर्ने रहेछ । कमालको पेशा रातारात लामाल ! अरु त अरु आफ्नै श्रीमती पनि छक्क परेकिछिन् आफ्नो लोग्ने मन्त्री भएदेखिको उत्पात देखेर । गाउँमा मास्टरनी नानी भनेर चिनिने सीदासादा स्वास्नीमान्छे बेलाबेला रेडियो, टिभी र अखबारमा आएका समाचारले झस्किन्छिन् पनि । कतै यस्तै हुने त होइन ! त्यसलाई उनी दूर्दशा ठान्छिन ।
टोलछिमेकमा चर्चापरिचर्चा बढी नै हुन थाल्यो मन्त्रीज्यूको बद्लदो र उर्लदो जीवनशैलीप्रति ।
मन्त्राणीका कानमा पनि गाँइगुँइ पर्न थाल्यो आफ्नो लोग्नेका बारेमा चलेको चर्चा परिचर्चा । हुन त उनले पहिलेदेखि नै लाग्नेलाई लागार्थिन र बेलाबेलामा सोध्ने गर्थिन " हैन कहाँबाट आउँछ रातारात मुठाका मुठा ! अति गर्नु तर अतिसारो गर्नु त राम्रो हुदैन नि भोली फन्दामा परिएला ! भन्नेबेलामा देशर जनताको निस्वार्थ सेवा गछू भन्ने गर्ने बेलामा रातारात यस्तो लुटपात गर्ने ।"
मन्त्रीज्यू उल्टो लघार्थे "नकरा तँ । म के गर्दैछु मलाइ थाह छ । ममात्र मंगलग्रहबाट आएको हु र ! तँ गोज्याङ्री यस्ता कुराहरु बुझि्दनस् चुपलाग ।"
भोलीपल्ट अचानक मन्त्रीमण्डल विघटन भयो । विघटित मन्त्रीमण्डलका सदस्यहरुको सम्पत्ति छानविन अख्तियारले गर्ने समाचारसँग भ्रष्टाचारमा यीनै मन्त्रीको नाउँ सबैभन्दा पहिलो नम्बरमा आयो ।
मन्त्राणी अत्तालिदै मन्त्रीलाई सुनाउन आइन - "मैले त भनेको हो नि उ अब अख्तियारले समाउने भयो । अब कसरी मुख देखाउनु यो समाजमा । जति सोधे नि कहिल्यै भन्नु भएन । मसँगै लुकाउनु भो । जति कराए नि कहिल्यै मान्नु भएन । अब के गर्ने हे भगवान् !"
श्रीमतीको अत्याहटबाट अलिकति पनि विचलित नभइ मन्त्रीले गम्भीर र शान्त मुद्रामा जवाफ दिए - "नकारा केही हुदैन । यस्ता समाचार त मन्त्रीमण्डल परिवर्तन हुदैपिच्छे सधैं आउछन् अलिपछि आफैं हराउँछन् । बाँकी रहृयो मैले तँलाईसमेत नभन्नुको कारण चाँही मन्त्री हुँदा पद तथा गोपनियताको सपथ खाएको हुनाले मैले आफनै श्रीमतीसँग समेत पद अनुरुपको गोपनीयता भंग नगरेर इमान्दारीता निभाएको हु ।"
बोस्टन, अमेरिका ।
हिडेर कहिले
दिलिप योन्जन
हिडेर कहिले, छुइएन छितिज, यात्रा भो अधुरो
आसाको दियो, आँसुले भिज्दा, भै गयो मधुरो।
भाग्यमा नभै, खोजेर मात्रै, पाइएन केही पनी
आखाको सामु, पराए भयो, चाहेको माया नि
च्यातिन्दै गयो,बिस्वासको पाना,जिबन भो
धुरोआसाको दियो, आँसुले भिज्दा, भै गयो मधुरो।
एक्लो जिबन, एक्लो यात्रा, चल्छर कति दिन
बैसाखे हुरीमा,आसाको दियो, बल्छर कति छिन
मेटाई छाडी, हिडेको पाइला, यात्रा भो अधुरो
आसाको दियो, आँसुले भिज्दा, भै गयो मधुरो।
Austin USA
रुख ढलेको छैन
केदार सँङ्केत
इतिहासको पाना पल्टाएर
एकथरीले लेखे / भने
उहिले उहिले
सवैल हाम्रो गाँउमा रुख मौलाएको कुरा
दरो जरा गाडेको कुरा
त्यो रुखको बिगतका हांगाहरुबाट
अमृत फल फल्दै गर्दा
पटक पटक
बिसाक्त फल फलेको कुरा
भाच्चिएको र लछारिएको र पछारिएको
तर कहिल्लै जरा नउखेलिएको कुरा
अर्थात काटेर नफालिएको कुरा ।
अर्का थरीले लेखे / भने
हेक्का राखेस्
रुख ढलेको छैन
रुख उखेलिएको छैन
- मात्र पात झरेको छ
- मात्र फल कुहिएको छ
- मात्र केही हांगाहरु लछारिएका छन्
यदि रुख ढलेको भए
रुखको जराहरु पनि उखेलिनु पर्ने हो
त्यो भएको छैन
गाउलेहरु यस्तै भन्छन्
गणतन्त्रले मात्र हाम्रा गांउमा
नयां मुजुरामए रुख
के रोपिन्थ्यो र ??
किनकि यहा
एउटा रुख ढलेपनि
अरु थुप्रै बुढोरुखहरु ढलेकै छैनन् ।
अभियान
टंक सम्वाहाम्फे
हामी अहिले अभियानमा छौ
कसैलाई थाहा होला
कसैलाई नहोला
के कस्तो अभियानमा छौ भनेर
तर हरेक मान्छे
कुन न कुनै अभियानमा
जुटी रहेकै हुन्छ
अभियान
वास्तवमा संकल्पको यात्रा हो
विश्वासको गोरेटो हो
कसैले नगरेको हुन सक्छ
संकल्प
कसैले नवुझेको हुनसक्छ
दायित्व
तर त्यसले जिवन पाए पछि
स्वतह अभियानमा
सम्मिलीत भै सकेको हुन्छ
कसैलाई व्यस्तताले
थाहा नहोला
कसैलाई वास्तै नहोला
कि जिवन
कुन अभियानमा छ भनेर
तर जव हामी अभियान छौ भनेर
थाहा पाउछौ
तव संकल्पको शुरुआत भैहाल्छ
जिवन यात्राको
अनेकौ मोडहरुमा
आट भरोसाहरु वाधेर
संकल्पले वाधिदा
दायित्व आफै वढीदिन्छ
उत्साह आफै जन्मीदिन्छ
अथवा अभियानले
अभियानको सुरुआत गरीदिन्छ
किनभने संकल्प छैन भने
दायित्व पनि हुदैन
दायित्व र संकल्प नै छैन भने
जिवनै हुदैन
त्यसैले हरेक मानिससंग
संकल्प हुन्छ
र संकल्पसंग सपनाहरु हुन्छन्
कसैलाई लाग्दो हो
अभियान नचलाए पनि
जिवन चलिरहन्छ
तर त्यसलाई त्यहि कुरा
थाहा नभएको हुन सक्छ
कि जिवन नै अभियान हो भनेर
तर बाच्नुसंग सम्झौता गर्दा
अभियान
अभियान जस्तो नलाग्न सक्छ
तर अभियानले
थाहा नपाउनेको जिवनलाई पनि
अभियानमा डोर्याई रहेको हुन्छ
त्यसकारण
कसैले अभियानमा
र्छुइन भने पनि
कसैले दायित्व
छैन भने पनि
कसैले संकल्प
गर्दिन भने पनि
उ अभियानमा जुटेकै हुन्छ
उ दायित्वले थिचिएकै हुन्छ
उ संकल्पले वाधिएकै हुन्छ
अभियानको
आभाष नहुनेलाई
दायित्ववाट मुक्त
भए झै लाग्दो होला
दायित्वको वोझ
थाहा नहुनेलाई
संकल्प नगरे झै लाग्दो होला
तर थाहा नहुनुमा पनि
उसको अभियान चलिरहेकै हुन्छ
तसर्थ हरेकसंग
अभियान हुन्छ
दायित्व हुन्छ
संकल्प हुन्छ
कसैलाई थाहा होला
कसैलाई नहोला
त्यो वेग्लै कुरा हो
तर अभियान भने सवैको
निरन्तर चलिरहेकै हुन्छ
हामी अहिले अभियानमा छौ
कसैलाई थाहा होला
कसैलाई नहोला
के कस्तो अभियानमा छौ भनेर
तर हरेक मान्छे
कुन न कुनै अभियानमा
जुटी रहेकै हुन्छ
अभियान
वास्तवमा संकल्पको यात्रा हो
विश्वासको गोरेटो हो
कसैले नगरेको हुन सक्छ
संकल्प
कसैले नवुझेको हुनसक्छ
दायित्व
तर त्यसले जिवन पाए पछि
स्वतह अभियानमा
सम्मिलीत भै सकेको हुन्छ
कसैलाई व्यस्तताले
थाहा नहोला
कसैलाई वास्तै नहोला
कि जिवन
कुन अभियानमा छ भनेर
तर जव हामी अभियान छौ भनेर
थाहा पाउछौ
तव संकल्पको शुरुआत भैहाल्छ
जिवन यात्राको
अनेकौ मोडहरुमा
आट भरोसाहरु वाधेर
संकल्पले वाधिदा
दायित्व आफै वढीदिन्छ
उत्साह आफै जन्मीदिन्छ
अथवा अभियानले
अभियानको सुरुआत गरीदिन्छ
किनभने संकल्प छैन भने
दायित्व पनि हुदैन
दायित्व र संकल्प नै छैन भने
जिवनै हुदैन
त्यसैले हरेक मानिससंग
संकल्प हुन्छ
र संकल्पसंग सपनाहरु हुन्छन्
कसैलाई लाग्दो हो
अभियान नचलाए पनि
जिवन चलिरहन्छ
तर त्यसलाई त्यहि कुरा
थाहा नभएको हुन सक्छ
कि जिवन नै अभियान हो भनेर
तर बाच्नुसंग सम्झौता गर्दा
अभियान
अभियान जस्तो नलाग्न सक्छ
तर अभियानले
थाहा नपाउनेको जिवनलाई पनि
अभियानमा डोर्याई रहेको हुन्छ
त्यसकारण
कसैले अभियानमा
र्छुइन भने पनि
कसैले दायित्व
छैन भने पनि
कसैले संकल्प
गर्दिन भने पनि
उ अभियानमा जुटेकै हुन्छ
उ दायित्वले थिचिएकै हुन्छ
उ संकल्पले वाधिएकै हुन्छ
अभियानको
आभाष नहुनेलाई
दायित्ववाट मुक्त
भए झै लाग्दो होला
दायित्वको वोझ
थाहा नहुनेलाई
संकल्प नगरे झै लाग्दो होला
तर थाहा नहुनुमा पनि
उसको अभियान चलिरहेकै हुन्छ
तसर्थ हरेकसंग
अभियान हुन्छ
दायित्व हुन्छ
संकल्प हुन्छ
कसैलाई थाहा होला
कसैलाई नहोला
त्यो वेग्लै कुरा हो
तर अभियान भने सवैको
निरन्तर चलिरहेकै हुन्छ
अर्गानिक मान्छे
शशी लुमुम्बू
पहाड छिचोलेर उम्रिएको
मूलको कञ्चन पानी पिएर
हलक्क बढेको म
नितान्त अर्गानिक मान्छे
यो पुरातात्विक शहरमा
बोइलर भइसकेँ सायद...
उकाली सम्खियो कि
फतक्क गल्छन् हातगोडा
ओराली सम्झियो कि
थर्रर काप्छ शरीर
एकाएक चल्छ रिङ्गटा..
बिगतमा त म
डाँडैडाँडा
बतासजस्तै दगुर्थेँ
जंगलैजंगल
आँधीहुरीजस्तै सुसाउँथेँ
उफ्रिएरै नाघ्थेँ
अग्लाअग्ला पर्वतशृखलाहरु
फड्किएरै तर्थेँ
खोला/नदीहरु
पन्छाइदिन्थेँ हातैले
नदीका बेगहरु/भङ्गालाहरु
ठेलिदिन्थेँ कुमले सजिलै
अटेरी पहाडहरु...
तर आजकल...
थाहा पाउँदैछु म-
यो शहर
प्रेमपुर्वक स्लोपोइजन खुवाउँदैछ
मलाई आफूजस्तै आउटसाइडर बनाउँदै
Subscribe to:
Posts (Atom)