तयामा र तपस्या

टीका चाम्लिङ, खोटाङ

रैछाकुलेउ !
आः निछा !
यतिबेला सम्झिरहेछु म
हामी छुटिएको क्षण
तिमी बाटो पछ्याउँदै गयौ
म माटो सच्याउँदै बसेँ
र, बसिरहेछु अहिलेसम्म तपस्यारत
जसको साक्षी
एक्लिँदै गएका यी ठाँटी-चौतारी
र, सुक्दै गएका यी पानी-पँधेरी
मेरो सामु मौजुद छँदैछ
हरेक दिन हेर्छु अचेल भन्ज्याङमा
हामीले कोरेका
राज्य खेलका रेखाहरु
र, सम्झन्छु-
त्यो खेलमा
कहिले तिमी हाथ्र्यौ
कहिले म हार्थे
कहिले तिमी जित्थ्यौ
कहिले म जित्थेँ
हार्नु र जित्नुको कुनै खास अर्थ थिएन त्यो
वा, हामीबीच कुनै त्यस्तो स्वार्थ थिएन त्यो
थियो भने त्यो साँच्ची नै
आदिम संस्कृति थियो
हामीसँगै जन्मिएको
तर आज तिमी जानुसँगै
क्रमशः मेटिइँदै जाँदैछन्
ती खेलका रेखाहरु
जसरी त्यो क्रुर समयले मिचे
हाम्रा आदिम राज्यका सीमारेखाहरु
र, सीमान्तिकृत गरिए
किरात प्रदेशतिर हामीलाई नै
रैछाकुलेउ !
आः निछा !
यतिबेला सम्झिरहेछु म
हामी टाढिएको क्षण
तिमी सपना खोज्दै गयौँ
म विपना भोग्दै बसेँ
र, बसिरहेछु अहिलेसम्म तपस्यारत
जसको साक्षी
बिरानिँदै गएको अतीत
र, साँगुरिँदै गएको वर्तमान
मभित्र चिराइतोझैँ छँदैछ
हरेक दिन खोज्छु अचेल बारीका भित्ता-भित्तामा
हामीले खेलेका
सिन्केधुलोका निशानीहरु
र, सम्झन्छु
त्यो खेलमा
कहिले तिमी चाँडै सिन्का भेटेर खुसी हुन्थ्यौ
कहिले म चाँडै सिन्का भेटेर खुसी हुन्थेँ
कहिले तिमी सिन्का हराएर हैरान हुन्थ्यौ
कहिले म सिन्का हराएर हैरान हुन्थेँ
पाउनु र हराउनु कुनै ठूलो नासो थिएन त्यो
वा, हामीबीच कुनै तीतो गुनासो थिएन त्यो
थियो भने त्यो साँच्ची नै
आदिम-सभ्यता थियो
माटोसँगै जन्मिएको
तर आज तिमी टाढिनुसँगै
क्रमशः छोपिइँदै जाँदैछन्
ती खेलका निशानीहरु
जसरी त्यो जाली समयले लुकाए
हाम्रा साँचो इतिहासका दस्ताहरु
र, गुमनाम पारिए
आफ्नै भूमिभित्र हामीलाई नै
त्यसैले
आः निछा !
अब चाँडै फर्क त्यो दूरदेशबाट
मस्तिष्कको आर्मरीबाट झिकेर
विचारको तिक्ष्ण हतियार
र, खाँदै यही माटोको कसम
अब चाँडै आऊ त्यो परदेशबाट
किनकी
हाम्रो छातीमा टाँगिएको
पुरानो वक्र बाटो छ
हामी आफैदेखि बिरानिएको
उज्यालो आफ्नै माटो छ
र, यो छातीलाई स्वतन्त्रता दिन
त्यो पुरानो वक्र बाटो
आजैदेखि मेट्नु छ हामीले
र, यो छातीलाई समानता दिने
त्यो उज्यालो आफ्नै माटो
आजैदेखि समेट्नु छ हामीले
र, म पनि
यो लामो तपस्या भङ्ग गरेर
चेतनाको तानमा
टाङ्दै मायावी धागो
विचार, एकता र जातीय-सांस्कृतिक मोर्चामा
जुट्दैछु आजैदेखि ।

हालः काठमाडौं, नेपाल