गजल

सूर्यविक्रम याक्खा

अब मेरो देशमा वुद्व चाहियो
पात्तीले चोखो पार्ने शुद्व चाहियो ।

देशको विकाश रोजगार दिने ,
एउटा शमशेर जुद्व चाहियो ।

अब मेरो देशमा वुद्व चाहियो .........
कुर्सी ताक्ने ,खुट्टा तान्ने प्रथा रहे ,

फेरी दशवर्षे जनयुद्व चाहियो ।
अब मेरो देशमा वुद्व चाहियो
पात्तीले चोखो पार्ने शुद्व चाहियो ।

मिति - २०१० / ०६ / २२

समायका अनेक कथा

स्यानु पाईजा

माने भन्ज्याङबाट ओरालो वाटो
गन्तब्यको क्षितिज धमिलो देखिन्थ्यो
तोक्माले अडाएका भारिहरु भित्र
खोई के छन ? के थाहा
उ त भरिया न हो
निस्तो सपनालाई रंगिन आकार
बजार पसेको बेला रंगिन मेला
हिजो मैले भन्ने गर्दथे
म मेरो कुरा सनेर कान्छी फुपु
यो केटाले गरि खान्न भन्नु हुथ्यो
लाहुरेले गाउँ बन्ने भए
मेरो गाउँमा पुरै एक गोर्खा पल्टन छ
गाउँ बन्नु पर्ने नि ?
किन गाउँ झन रित्तो छ ?
पैसाले गाउँ,देश बन्ने भए
हरेक दिन कति पैसा नेपाल भित्रिन्छ
यस्तो गाँउ के हरेर बस्नु
पैसा बोकेर गाँउनै बसाई सर्दछ
यहि बसौ भन्दा...............
स्वास्नी छोरा-छोरीले दु:ख पाउछ भन्थिन
क्रान्ती गर्नु भन्दा गाह्रो हुन्छ
आफु भित्रको शान्ती चिन्नु
शान्ती कहाँ छ ?
अचेल उनिलाई
एक किलो आलुको भाउले तर्साउछ
चार मुन्टो रायोले रायो बारी सम्झाउछ
महिनै पछि खस्ने बम
घरको किराया र स्कुलको फिले सताउछ
केटाकेटी के सिक्दैछन चिन्ताले सताउछ
म कान्छी फुपुले भने जस्तै गरि खान थालेको छु

पात्लेखेत-७, म्याग्दी

भोका उडुस

सूर्यविक्रम याक्खा

चेप्सो टाँसीएका ,फनफनी घुम्दै ,
गाँऊ,वस्ति-वस्तिहरुमा ,
ओछयानको चोसा-चोसामा ,
चाहारिएर ,सुटुकै वसे छ ,
ति भोका उडुसहरु ...,
कोही चिच्याउदै कार्पेट र
भित्ता-भित्तामा दगुरी रहे ।
कोही गुजुल्टीएर वसिरहे ,
मानव रुपी गन्ध , पाउन साथ
छरिए ,सशंस्त्र , भोको प्यास मेटाउन ,
भोका उडुसहरु ......।
रगत चुस्न पल्केका
शहरको अलिसान माथि
पुटुस ढाडिएर ,
छक्का दाऊ कुरिरहे ...,।
ति भोका उडुसहरु ..............!!

जान्न त्यागी देशलाई...

भानेन्द्रकुमार सम्बाहाङ्फे

जान्न त्यागी देशलाई, बैगुनी बनेर
गरी बदनाम् देशको, कपूत बनेर
पिइ बाँच्छु पानी बरु, यहीँ नै रमेर ।

चौतारी पाटी द्यौराली, माथि छ हिमाल
क्या राम्रो हेर नाचेको, डाँफे र मुनाल
र्स्वर्ग झैँ देश लत्याइ, जान्न त्यो मुग्लान
महान् छ मेरो यो देश, मामुली नठान ।

हरियो पहाड् क्या राम्रो, गुराँस फुलेर
गण्डकी कोशी कर्णाली, बग्दछन् खुलेरर्
उर्वरभूमि तरार्इ, अन्नको भण्डार
सुनौला बाला धानको, फल्दछ अपार ।

पिएर पानी यहीँको, भएँ म जवान
देशको सेवा गर्नुछ, अधम बन्दिन
विशाल मेरो नेपाल, शान्तिको मुहान
त्यसैले जान्न छोडेर, बुद्धको निशान ।

काठमाण्डौ ।
२०६६/०१/२६

नाटकभित्रको नाटक

सूर्यविक्रम याक्खा

लेखिए कविताहरु , तिम्रै नाऊमा चढाएर ,
संयोग पछि वियोगको ,नाटकभित्रको नाटक खेलाएर !
म वीर , वुद्व जन्मेको ,
म शान्तिलाई ,
सिमाना पारी हस्तक्षेप गरिन्दै छ ।
मेरो शिर सगरमाथा ,रैरहे पनि ,
देश भित्र-भित्रै ,लुछाचुडी गर्दै छ ।
मरेका स्यालहरु , जुरमुराउदै.........., ।
नाटकको पात्र भई , नाटक भित्र नाटक देखाउदै छ ।
कसैलाई डर धम्की दिएर ,तर्साउन खोज्छ ,
कसैलाई ललिपप दिएर ,फकाउन खोज्छ ,
मेरो वुद्वलाई तल्लो गाँऊमा देखाऊन खोज्छ ।
मेरो देश ,मेरो नेपाल ,
प्रान्तिय राज्यहरुमा ............., ।
विकाशको निम्ति ,
खोसिएको थालीको निम्ति ,
आगोको मुस्लो संगै ,
धुवा ,धुलोमा मुछिएर ,
सडक-गल्ली ,चोकहरु तातिन्दै छ !
मेरो सिमाना लुटिन्दां ..............,
चुप-चाप छन ।
नाटकभित्रको पात्रहरु ,नाटक देखाएर ......., !!

मिति - २०१० / ०६ / २०

गजल

सूर्यविक्रम याक्खा

दिन्छौ भने देऊ तिम्रो सुकमोल हार ,
प्रस्ताव राखी झुक्यौ किन, बारम्-वार !१!

म त आउथे लिन डोली संजाएर ,
अझै भन्छौ पर्ख , तिसौ वसन्त पार !२!

थाकीसके-पाकीसके तिम्रै प्रतिक्षामा ,
दोधारेको माया बोग्दाँ अति भयो भार !३!

एैस ,वैसमा टिप्न खोज्थे ,फुली जाने भो ,
वस्छौ भने वस अब अन्तै मोडे धार !४!

मिति २०१०/०६/१४/२
मोरङ ,पथरी, हाल - साउदी रियाद ,

गजल

सूर्यविक्रम याक्खा

के भनऊ खरो वोली खानेलाई ,
दुःखेको घाऊमा गोली खानेलाई ।१।

आँशु झारी रुन्छी ऊनी गाँऊ सम्झी ,
कति भने एक चोली खानेलाई ।२।

त्रि्रो भर परि आशा गरिरहे ,
लालु पात्ते झोली खानेलाई ।३।

गुन गरे पनि वैगुनी सम्झीन्छ ,
चोखो माया पोली खानेलाई ।४।

मिति २०१०/०६/१६/४
मोरङ,पथरी , हाल - साउदी रियाद ,

Greetings

Dibya Giri,

Without you alone myself and gloomy
This chilly December so cold
Your absence is more chiller than that
And I’ve lost your warm embracing love.
Just like the poles standing line wise in the queue as soldiers
The lamp-post struggling with the obscurity of the road
And the stray dogs barking seldom shivering with cold
Perhaps, they are also sad and sorry like myself.
Your reminiscence is overflowing in me just like the river
And you have become a vital crisis for me
Now a days I’ve only monotonous hills of the desires
Now a days I’ve only empty fields of the crisis.
Beloved! At present where and how you might be living
Here I am only thinking of your well-being
I can warm myself with my chest with your sweet remembrance
I ‘m send you the well wishes for the Christmas and New Year, and I’m sending hereby
But your well wishes which you had been sending every year to me
Now they are dropping from the converting in the drops of the mist, drop by drop !
Thus the each word of those drops
Is paining me in this chilly night, wounding me.

Kathmandu Nepal.

अचम्मको सम्सार

दीपेन गर्बुजा

प्राकृतिक स्रोतले भरिपूर्ण
हाम्रो नेपाल
सरकार गरीब जनता धनी
कस्तो अचम्मको सम्सार ?
मेची देखी महाकाली सम्म
फैलिएका जनताहरु
सरकारी राहतको आशामा छन
सरकार भने पहाडमा
जुकाले टोके झै भएका छन्
उच्च शिर हाम्रो सगरमाथा छ
बिकास भने हात्तिको हिदाईमा छ
जल-श्रोतको धनी देश हाम्रो नेपाल
सरकार गरीब जनता धनी
कस्तो अचम्मको सम्सार ?
नया युवा-युवतीहरुलाई
बिदेसी मोहको वातवरण
सृजना नगरिदेउ
आफ्नै जन्म-भुमीमा
रोजगारको व्याबस्था गरिदेउ
रोजगारको लागि बिदेसिनु पर्ने
सरकार गरीब जनता धनी
कस्तो अचम्मको सम्सार ?

हाईकू

सूर्यविक्रम याक्खा

क)

सुसेली हाली
सुस्केरा लगाऊ छौ ,
चैतको वेला !

ख)

गुञ्जीयो वन
र्रुइरहे न्याउली ,
गुधुली साँझ !

ग)

विरही भाँका
फेरि-फेरि गाउछे ,
त्यो पारी गाऊ !

घ)

दुःखेको घाऊ
कोटयाऊ छौ किन ,
माया दिएर !

ङ)

झुट्टा पिरती
माया गर्नेहरुले ,
धोका दिने छ !!

मिति २०१०/०६/१४
मोरङ,पथरी / हाल - साउदी रियाद ,

हामीले फेरि अर्को सपना सजायौ

स्यानु पाईजा

हिजो को मुवाईल मिटिङ पछि
बिग्रेका केहि सेटिङहरु सुध्रिए
हामीले फेरि अर्को सपना सजायौ
रहरहरु एक कत्था गर्यौ
बिचारहरु आदन-प्रदान गर्यौ
मानौ त खुल्ला छरिएका पन्नाहरु
साझा बाईन्डरमा छिरायौ
सम्झिनुको मजा बेग्लै बिर्सिएका दिनहरु
भेटिनुको मजा बेग्लै छुटिएका साथहरु
परिमार्जित संस्करण पछिका दिनहरुमा
सँगै जिउने आधारहरु को खोजीमा
प्यानमा पिजा पकाउने रिसिपि जम्मा गरे
उनि सेलरोटी बनाउने तरिका सिकिन
हामीले पानी उमाले मात्रै पुग्ने नुडल्स जस्तै
सजिलो सजिलो रिसिपि हरु खोज्यौ
धेरै पछि फेरी हामीले यस्तो सपना देख्यौ
हिजो को मुवाईल मिटिङ पछि
बिग्रेका केहि सेटिङहरु सुध्रिए
हामीले फेरि अर्को सपना सजायौ

पात्लेखेत-७, म्याग्दी

मेरो कलम

सूर्यविक्रम याक्खा

प्रवेश द्वारमै तिखारीएर
जोडले प्रहार गर्छ ,
वन्द ताल्चामा ,
प्वाकै उधारेर ,
टुक्रा-टुक्रा पारी गन्छ ।
चट्टान भित्रका हिराहरुमा
पारदर्शी झिल्ली र किटाणुहरुमा ,
मितेरी सार्इनो जोडदै जान्छ ।
नदेखिएका ठाऊहरु हेर्दै ,
कठोरता भित्रको कानूनलाई च्यादै ,
वाहिरी पर्दाफास गरिदिन्छ ।
अपहेलित ,घृणाहरु माथि ,
न्ययाका निम्ति डटिरहन्छ !
मेरो कलम , औला उठाएर ,
चांहे अमेरिकाको वाशिङ्गटन न हो ,
चांहे दुवाईको वुर्जा टावर न हो ,
नेपाल सगरमाथाको चुचुरा वाट नै
यदि झुपडी वाट नै न हो ।
खुल्ला आकाश मुनी उभिएर ,
मुलुकका खाडी-खाडीहरुमा
लेखिरहन्छ ........!!

मोरङ्ग

झुपडी देखीको माया

दीपेन गर्बुजा

हाम्रो माया चोखो थियो
तर तिमी रहेछौ निष्ठुरी
झुपडीमा बस्ने
कसम खाएका थियौ
आखिर किन बनेउ पर्देसी ?
ती बिगतका यादहरुले
सताईराख्छ
तिमीलाई भुलौ म कसरी ?
मेरो माया खेलौना
सम्झेको थियौ त
किन नाटक गर्यौ त्यसरी ?
तिमी रहेछौ त्यो महलमा
म भने उही झुपडीमा
मेरो चोखो माया सधै
तिमीलाई नै छ प्रियसी
न भुल है हातेमालो
गर्दै घुमेको
ती गाउ शहर अनि बेसी
आशा छ महलमा
सधै बस्ने छैनौ तिमी
मेरो मनमा छ खुल्दली
छिट्टै फर्की आउछौ कि भनि
तिम्रो लागि स्वागत छ है
त्यही सनो झुपदी
यदी तिम्रो माया
अझै चोखो छ भने
जीवन बिताउ है
भएर दम्पती।

हाईकु

सूर्यविक्रम याक्खा मोरङ्ग

क)

माछी खोली छ ,
लाईहाल पिरती ,
ठाँऊ पाउदाँ ।।

ख)

एक्लो पनमा ,
तिमीलाई सम्झीदा
यो छात्ती पोल्छ ।।

ग)

चौतारी छाँया
चाडै पो आउने छु ,
पर्खी वस है ।।

घ)

साँचेको छु नी ,
ति म्रो लागी भए नी
मेरो जवानी ।।

ङ)

अरु के दिऊ ,
दुर्इ दिने चोलामा
चोखो माया छ ।।

च)

लाउन्न अब ,
उधारो मायालुले
घात्त गर्ने छ ।।

छ)

घाइते पार्‍यौ ,
नमिठो वचनले
मुटु घोपेर ।।

गजल

बसन्तमोहन अधिकारी

थाह थिएन मलाई फूलमा पनि धार हुदो रहेछ
लाग्ने रहेछ फूलको धार यो मुटु टुक्रा टुक्रा पारेछ

पबित्र स्वच्छ शालिन फूल ठानेर शिरमा सजाउँदा
आज आफ्नै यो रगं बेरगं भएर बदनाम भएछ

मधुर मुस्कान र सुवासमा मेरो धर्ती सजाउथिन
तर आज यो उनको सुगन्धमा मेरो जीवन गलेछ

त्यो बिहानीमा मुस्कुराउदै उनि मलाई जगाउँथिन
थाह भएन मलाई त्यो हाँसोमा मृत्यूको पासो रहेछ

वितृष्णाको समर्पण

केवल गंगा गुरुङ

निचोरी-निचोरी पिउँ रस
मेरो ज्यानमा कति छ
तीर्खा सवै मेटार्इ देउ
तिम्रो मनमा कति छ
तिम्रा ती प्यासी मनहरुलाई
मायाँ के हो के थाहा ?
तिम्रो ती स्वार्थी मनहरुलाई
माया के हो के थाहा ?
बाँकी नराख पूरा गर
तिम्रो स्वादहरु कति छन्
तिर्खा सवै मेटार्इदेउ
तिम्रो मनमा कति छ
सागरै बनिदिउँला
तिम्रो प्यास मेटाउन
आखीर कहाँ नै सक्छु र मैले
चोखो माया पाउन
हारे मैले जिन्दगीमा
जित अब ति म्रै छ
तिर्खा सवै मेटार्इ देउ
तिम्रो मनमा कति छ

फेरि पनि एकलब्बेको औंला काटियो भने !

लिलिमहाङ

मैले सुनेको महाभारतको कथामा
धनुवाँणका एउटा बहादुर
जसको एउटै व्यथा थियो
उसलाई जातीय कारणबाट
धनुवाँणको शिक्षा लिन गुरुबाट अस्वीकार गरियो

जुन कथामा अर्जुन जस्तो
महावीरको पनि उपस्थिति थियो
एकलब्बेले आफ्नै परिश्रमले
अर्जुनकै गुरुको मूर्ति बनाएर
धेरै धेरै अभ्यास गर्दै स्वयम् शिक्षा लियो
अन्तमा अर्जुनलाई पनि धनुविद्यामा जितिदियो

गुरुलाई असाध्येय असहृय भयो
किनभने एकलब्बे अर्कै जाति थियो
निपुणतामा अर्जुनभन्दा माथि चढ्यो
क्षेत्रीय गौरवता तल झर्‍यो
राजवंशमा ठूलो चोट पर्‍यो

धनुवाँणको चमत्कारी खेलमा अर्जुनको हार भयो
गुरुदक्षिणा भनेर दोर्णाचार्यले
एकलब्बेको बुढिऔंठा नै काटेर लियो
उनले पनि चुपचाप नै काट्न दियो
के थाहा त्यो निमुखा एकल्ब्बेलाई
त्यो त दोर्णाचार्यको एउटा षड्यन्त्र थियो

पाखण्डको महाभारत सुनेपछि
मेरो मुटु धनुवाँण भएको छ
सोझैमात्र सोच्ने मेरा दिमागहरु काँण बनेको छ
सेलाईसकेका घाउहरु फेरि बल्झीएको छ
इतिहासको त्यान्द्रो धागोबाट
दुराचारीहरु जलाउने आगो सल्किएको छ

त्यसैले खबरदार छ मेरो तीनिहरुलाई
किनभने मेरा नशानदीहरुमा
एकलब्बे सल्वलाउन थालेको छ
अब उनी चेतनाको धनुवाँण लिएर
यहिभूमिमा जन्म लिने छन्
अब उनले धनुवाँणको शिक्षा लिन
हस्तेनापुर जानु पर्ने छैन
उनको गुरु उनको नै कुलको हुनेछ
फेरि पनि उनको औंला काटियो भने
पाखण्डि दोर्णाचार्य निर्दोष सावित भएर बाँच्ने छैनन् ।

नेपाली सेक्युरिटी युध्द-भूमिमा

दीपेन गर्बुजा

मकै खुईल्याउने हातहरुले
म्यागेजिन भित्र
एम्मुनिसन भरिरहेका छन्
हसिया, हलो अनि कोदाली
समात्ने हातहरुले
पिकेम, एम-सिक्स्टीन, एम-फोर
एके-फोर्टीसेभेन अनि पिस्तोल
समातिरहेक छन
खेत-वारी अनि वन-पाखा जाने
पाइलाहरु
युध्द-भूमितिर
लम्किरहेका छन
असिनाको गेडाले लागेका शरिरहरुमा
गोलीहरु लागिरहेका छन
गाउको पाखामा
बादलले छेकेका नजरहरु
त्यो युध्द-भूमिमा बिष्फोटका
धुवाहरुले छेकिरहेका छन्
खेतमा जादा बादर हेर्ने नजरहरु
आफ्नो बिपक्षका
सत्रुहरु हेरिरहेका छन्
महल बनाउने सपना देखी
जीवनको पर्बाह नगरी
जोखिम पेसालाई
अङगालीरहेका छन्
कतिपय दाजु-भाईहरुले
पैसाको लोभमा
आफ्नो जीवन ब्यर्थमा
त्यागिरहेका छन्
अनी दिदी-बहिनीहरु
बिधुवा बनिरहेका छन्
त्यसैले नेपाल आमा भने
आफ्नो छोराहरु
सकुसल फर्की आओस भनि
प्रथाना गर्दै
तड्पी रहेकी छिन ।